Pisa baptisterium

Romaanse architectuur in Toscane

Waar kan je de belangrijkste bouwwerken uit de Romaanse periode in Toscane terugvinden?

Voornamelijk in Pisa en Firenze. Beide steden hebben het grootste aanbod aan Romaanse architectuur. Daarna komen Lucca en Empoli aan bod maar ook in landelijke gebieden vind je kerkjes (de zogenaamde pieve) en kloosters (badia of abbazia) in deze stijl.

De scheve toren van Pisa: het bekendste voorbeeld van Pisaanse Romaanse architectuur

Pisaanse Romaanse stijl

In Pisa spreekt men van de Pisaanse Romaanse stijl omdat ze daar een eigen stijl heeft ontwikkeld tijdens de Pisaanse republiek, de bloeiperiode van Pisa.

Deze stijl is terug te vinden ver buiten het grondgebied van Pisa. Zo tref je voorbeelden aan in Lucca en Pistoia maar ook in Corsica, Sardinië en Apulië.

De Pisaans Romaanse stijl heeft Byzantijnse en Oriëntaalse invloeden en dit voornamelijk door de goede handelscontacten die Pisa had met het Oosten. Typische elementen zijn de ellipsvormige koepel die eindigt met een bol bovenaan, groot aantal zuilengalerijen, de ruitvorm en blinde rondbogen.

de doopkapel, de dom en de scheve toren van Pisa: prachtige voorbeelden van de Pisaanse Romaanse stijl

Het vroegste voorbeeld is de dom van Pisa, gebouwd tussen 1063 en 1118. Latere voorbeelden zijn de scheve toren van Pisa (gestart in 1173), de onderste ring van het Baptisterium ( gestart in 1153) en de kerk San Paolo a Ripa d’Arno (gestart eind 12de eeuw).

Florentijnse Romaanse stijl

de doopkapel van San Giovanni

De Florentijnse Romaanse stijl heeft invloeden van de Pisaans Romaanse maar heeft een geometrische harmonie die verwijst naar de Romeinse periode.

Een prachtig voorbeeld daarvan is de doopkapel van San Giovanni die eeuwenlang voor discussie heeft gezorgd. Men wist namelijk niet goed of men dit monument moest toeschrijven aan de Romeinse of aan de Middeleeuwse periode.

 

Deze stijl ontwikkelde zich tussen de 11de en de 12de eeuw en het mooiste voorbeeld is de basiliek San Miniato al Monte, gebouwd vanaf 1013. Een pareltje van Romaanse architectuur.

de kerk San Miniato al Monte

Omdat de Florentijnse Romaanse stijl teruggrijpt naar klassieke vormen wat ook de latere Renaissance stijl doet, wordt deze stijl ook wel de Proto Renaissance genoemd.

Andere voorbeelden in Firenze zijn de kerk San Salvatore al Vescovo en de Badia Fiesolana

de onafgewerkte gevel van de Badia Fiesolana

Andere plaatsen in Toscane

De kerk van Sant’ Alessandro in Lucca en de Collegiata van Sant’ Andrea in Empoli zijn de mooiste voorbeelden van de Romaanse stijl in steden buiten Pisa en Firenze.

Collegiata di Sant’Andra in Empoli

De belangrijkste kleinere kerken zijn de kerk van de abdij Abbazia di San Giusto al Pinone nabij Carmignano, de pieve di San Giovanni Evangelista in Monterappoli, de pieve di Santa Maria e di San Leonardo in Artiminio en de pieve di San Pietro in Gropina.

Pieve di Santa Maria e Leonardo in Artiminio

Pieve di San Pietro in Gropina